UVUJAJI WA MITIHANI TENA?

Kama kuna mfupa ambao Baraza la mtihani chini wizara ya elimu imeushindwa kuutafuna kwa miongo kadhaa sasa basi ni uvujaji wa mitihani ya kitaifa. Mitihani ya kitaifa kuanzia darasa la nne, darasa la saba, kidato cha pili, cha nne hivyo mpaka cha sita haikosi dalili za kuvuja kila inapofanyika.

Bado      wizara ya elimu haijafanikiwa kudhibiti kasumba hii mbaya na yenye athari nyingi mbaya kwenye elimu. Kadiri siku zinavyozidi kwenda inataka kuonekana kama ni jambo la kawaida kuvujisha mitihani.

Kwa kweli uvujaji wa mitihani unaelekea kuwa sehemu ya utamaduni wa taifa letu. Kila mwaka matokeo yanapotangazwa au mitihani inapofanyika lazima visa vya wizi wa mitihani visikike.Yaani kuvuja kwa mitihani kungekuwa kigezo cha kumuondoa waziri wa elimu au katibu wa baraza la mitihani basi hakuna ambaye angedumu kwenye hizo nafasi kwa zaidi ya mwaka mmoja. Ingekuwa kila mitihani wa kitaifa unaenda na waziri na katibu wake wa baraza la mitihani.

Kwa kiasi kikubwa wahusika wa kuu wa kuvujisha mitihani ni wasimamizi wa mitihani. Visa vingi vya uvujaji mitihani vinavyoripotiwa vinaonyesha wazi wasimamizi wa mitihani kuhusika. Kwa kweli kwa asilimia nyingi mtihani hauwezi kuvuja kama msimamizi hataamua uvuje.

Watawala wa elimu katika wilaya, Walimu wakuu, wamiliki wa shule na wakati mwingine wana bodi ya shule ndiyo wamekuwa wakijihusisha na uvujaji wa mitihani ili kuzipatia shule zao majina. Walimu wakuu wanaojihusisha na vitendo hivi huwahonga wasimamizi wa mitihani kiasi fulani cha fedha ili wakiuke kanuni za usimamizi wa mitihani.

Mathalani kwa mujibu wa baadhi ya walimu waliowahi kuwa wasimamizi katika shule kadhaa, wanasema kuna shule ambazo huandaa kabisa fungu la fedha kwa ajili ya kumpooza msimamizi ili wizi wa mitihani ufanyike.

Kwa hiyo ukosefu wa maadili na uaminifu ni moja ya sababu kubwa sana ya uvujaji wa mitihani, baadhi ya wasimamizi wanageuza kazi ya kusimamia kama sehemu ya kujipatia faida mara mbili, kwa sababu wanalipwa na baraza lakini pia wanalipwa rushwa na wakuu wa shule au wamiliki wa shule.

Uko ujingi hata wa wazazi kuchangisha fedha za kuibia mitihani katika baadhi ya maeneo. Ukweli ni dawa ,tukikaa kimya Taifa litaangamia. Leo hii watoto wanafaulu kwenda kidato cha kwanza huku hawajui hata kusoma na kuandika, unajiuliza mtihani wao walifaulu vipi kama si wizi!

Wasimamizi wa mitihani waliohongwa huwa hufanya ya fuatayo, kwanza hutumia muda mwingi nje ya chumba cha mtihani. Hufanya hivyo ili kutoa nafasi kwa wanafunnzi kuigiliziana majibu na kupeana majibu.

Wakati mwingine msimamizi wa mitihani wakishahakikishiwa donge nono, hushirikiana na askari wasiowaaminifu kufungua mitihani kabla ya muda, kisha huitafutia majibu na kisha majibu hayo hupewa wanafunzi kabla ya mtihani. Hapa ndiyo kama mlivyosikia hivi karibuni wanafunzi walikutwa wameingia na majibu yaliyoaandikwa kwenye sare zao za shule.

Wapo wasimamizi ambao hutumia mbinu ya kuchukua karatasi ya maswali na kuitoa nje , huko nje walimu wa shule husika hujichimbia kutafuta majibu ya maswali husika, Ambapo majibu hayo hupewa msimamizi awasambazie watoto.

 Kadhalika shule inaweza kuyaweka majibu hayo chooni ili wanafunzi wanaofanya mtihani wakiomba ruhusa kwenda chooni hujue wanarudi na majibu. Wanafunzi wawili watatu wanaweza hata kujifanya wanaharisha, wakaenda chooni mara kwa mara kumbe wanaenda kuchukua majibu. Mr.Mwalimu Blog inashauri upekuzi wakina ufanyike na inapotokea wanafunzi au shule imaiba mtihani kupitia njia hii askari aliyekuwa anasimamia awajibishwe vikali.

Hii inawezekana tu kama askari ambaye anawajibu wakukagua vyoo kabla ya kuanza mtihani, ana wajibu wakumpeleka mwanafunzi chooni na kukikagua choo mara kwa mara atazembea au kama nae atakuwa ametembezewa mlungula.

Uvujishaji wa mitihani ni janga kwa sababu, unaharibu watoto, watoto wanakuwa wazembe kujisomea, wakitegemea mitihani itavuja. Pia inaharibu maadili ya watoto. Fikiri kuhusu mwalimu anaekaa chini na mwanafunzi wakapanga mipango ya kuiba mtihani, akifaulu baada ya myaka akawa mwalimu atakuwa mwalimu wa namna gani.

Janga la wizi wa mitihani linafundisha watoto kutokuwajibika, linafundisha watoto wizi na ndiyo hawa wanakuwa watumishi wa umma alafu haachi kuiba kwa sababu ndiyo njia iliyowatoa.

Mtihani wa kidato cha nne inayoaanza leo, ina nafasi kubwa ya kuibiwa kutokana na hali na mwenendo wa ukali wa serikali ya sasa. Wakuu wengi wa shule za umma wanahofia kupoteza nafasi zao kama watoto watafanya vibaya hivyo baadhi watalinda nafasi zao hata kwa kuiba mtihani. Wakuu wa shule binafsi watafanya ili kulinda soko la shule zao.

Wito wangu kwa serikali , ili kukomesha tabia hii mbaya hatua kali na za wazi zichukuliwe dhidi ya wakuu wa shule, wasimamizi, wazazi, wanafunzi na bodi za shule zitakazojihusisha na wizi wa mtihani. Bado sijasikia hatua kali zinazolenga kukomesha jambo hili kabisa, ni kama serikali inawalea waharibifu wa elimu yetu na taifa letu.

Walimu tulinde maslahi mapana ya nchi, tusiwe wepesi wakununuliwa na vijihela vya mchuzi wakati tunaangamiza taifa, wakati tunajishushia hadhi. Walimu ni chumvi ikiharibika haifai. Watu wa usalama, walinzi na mgambo nao wasimamie kazi hii kwa uaminifu. Niliwahi kupita shule moja siku ya mtihani wa darasa la saba nikakuta mgambo anayelinda usalma wa ufanyaji wa mitihani yuko mtaa wa pili toka shule yake anayosimamia.

Wasimamizi mjitahidi kuvishinda vishawishi. Mathalani kuna mwalimu mmoja alinipa ushuhuda, alienda kusimamia mtihani wa kidato cha nne, baada ya kushawishiwa apokee rushwa ya kuvujisha mtihani na kukataa, alifuatwa na wazee maarufu wa hicho kijii na wazee wabodi kumshawishi ili akubali. Hali ilikuwa ngumu kwake kiasi hata wanafunzi aliokuwa anawasimamia hawakuwa wanamsalimia ni hivyo pia wanakijiji. Hii ni jinsi gani wizi wa mitihani ulivyoota mizizi!

Serikali kwa namna ya pekee ifikiri zaidi namna ya kukomesha jambo hili, na namna moja wapo ni kuboresha maslahi ya walimu na wasimamizi wa mitihani.Yote kwa yote ninachojiuliza ni kwamba je mtihani wakidato cha nne utavuja tena mwka huu? Wakati utatoa jibu. Mr.Mwalimu Blog; Elimu Kwanza.

KILA LA KHERI KIDATO CHA NNE

Share this

mrteacher